Het belang van marineverzekeringen wordt eens te meer duidelijk door incidenten zoals dat met de Ever Given, het schip dat enkele jaren geleden het Suezkanaal blokkeerde en zo de wereldwijde logistieke keten lam legde. Het kanaal bleef tien dagen lang geblokkeerd, goed voor een verzekeringsclaim ter waarde van ongeveer 600 miljoen dollar, de helft voor de schepen en de helft voor de vracht. Een dergelijke claim afhandelen is een lang en complex proces dat jaren kan duren. Zonder marineverzekering zouden eigenaars van vrachten of containers een gemiddelde waarborg moeten ondertekenen of een gemiddelde garantie moeten stellen voordat het transportbedrijf hun vracht of container zou vrijgeven.
Als oudste verzekeringstype verschillen marineverzekeringen van traditionele verzekeringen. Ze zijn van nature internationaal en gebaseerd op een veelheid aan onderliggende contracten die vaak vallen onder buitenlandse wetgevingen of internationale verdragen. Goederen worden gekocht van een buitenlands bedrijf, per vrachtwagen of trein getransporteerd naar de verschepingshaven, op een schip geladen en naar de bestemmingshaven gevaren. Bij aankomst wordt de vracht gelost en opgeslagen in een havenloods tot ze naar de eindbestemming kan worden gebracht. Bij het traject van graan tot brood zijn heel wat partijen betrokken. Elke partij moet gedekt en verzekerd zijn om de correcte en tijdige levering van de goederen te garanderen.
Elk bedrijf in de logistieke toeleveringsketen moet beoordelen in welke mate het bepaalde risico's (fysieke, maar ook contractuele en financiële) wil lopen. Transport- en internationale handelsbedrijven zijn vooral bezorgd om hun operationele handelsstromen en hun continuïteit als bedrijf. Hoe hoger de inzet, hoe groter de zorgen. De meeste bedrijven maken zich zorgen over situaties waarin verschillende belangen tegelijkertijd in gevaar kunnen komen, bijvoorbeeld natuurrampen zoals een aardbeving, een explosie in een haven, een terroristische aanslag of oorlogsaanval of een cyberaanval.
België heeft een unieke positie in de marineverzekeringsmarkt, vooral dankzij de haven van Antwerpen-Brugge. Deze Belgische sector is de twaalfde grootste ter wereld en heeft zijn eigen voorwaarden en een heel systeem met ervaren advocaten, taxateurs, marineverzekeringsagenten, makelaars en ook rechtbanken ontwikkeld die uiterst vertrouwd zijn met de beginselen van de marineverzekeringen. Alle actoren hebben een wereldwijd netwerk van vertegenwoordigers die hen helpen om lokale claims af te handelen en te voldoen aan lokale verzekeringsverplichtingen.
Onder impuls van de ambitie van de EU om tegen 2050 koolstofneutraal te zijn, evolueert de zeetransportsector naar duurzaamheid. Die shift heeft gevolgen voor de marineverzekeringen, die moeten worden aangepast om opkomende groene technologieën te dekken en te voldoen aan strenge milieuwetgeving. Verzekeraars zijn minder bereid om fossiele brandstoffen te dekken, terwijl alternatieve brandstoffen zoals LNG, methanol en waterstof terrein winnen. België speelt daarbij een voortrekkersrol in het waterstoftransport.
Dankzij de CBAM-verordening zullen importeurs van goederen naar de EU ook worden belast als hun import te veel uitstoot veroorzaakt. Zo wordt hun uitstoot gecompenseerd en wordt oneerlijke concurrentie vermeden. Importeurs van bepaalde producten zoals cacao moeten aantonen dat de goederen die ze importeren niet afkomstig zijn van land dat werd ontbost.
De marineverzekeraars integreren die veranderingen in hun actuariële modellen, beoordelen uitstoot en passen polissen en premies aan om de risico's van nieuwe duurzame technologieën op te nemen. Ze spelen een cruciale rol om de naleving van de regelgeving en de fiscale transparantie met betrekking tot de transportafstanden van producten te garanderen.
Innovatieve technologieën brengen nieuwe soorten risico's met zich mee. Bij het zeetransport van elektrische wagens is er door de batterijen bijvoorbeeld een verhoogd brandrisico. Er zijn ook tal van andere factoren die momenteel de transportsector en dus de verzekeringsbehoeften ervan beïnvloeden:
- Binnenvaart: in deze sector zien we steeds meer professioneel aangestuurde bedrijven op de markt komen. Dat gaat gepaard met aanzienlijke investeringen om een modal shift naar de binnenvaart te stimuleren en het gebruik van milieuvriendelijkere aandrijfsystemen aan te moedigen.
- Technologische vooruitgang: oudere schepen worden vervangen door nieuwere en kwalitatievere schepen. We zien nu binnenschepen die zijn uitgerust met elektrische accu's en hybride aandrijfsystemen. Ook de semi-autonome scheepvaart, waarbij schepen op afstand worden bestuurd door een schipper in een controlekamer, wint terrein.
- Geopolitieke impact: de marineverzekeringssector wordt sterk beïnvloed door geopolitieke conflicten, zoals die in Oekraïne en Gaza. Vaak worden in die conflicten aanvallen op de internationale handel ingezet als wapen. De handelsstromen worden dan verstoord, waardoor schepen moeten worden omgeleid en economische sancties worden opgelegd. Het wordt dus steeds belangrijker om de juiste veiligheidsmaatregelen te nemen.
Marineverzekeringen, en hun complexe juridische en financiële context, zullen voortdurend blijven evolueren. Klanten zullen meer dan ooit baat hebben bij gespecialiseerd marineverzekeringsadvies om hun risico's beter te evalueren en te proberen ze te voorkomen of te beperken.
